Ở nhiều địa phương, người dân chuẩn bị mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng rất thịnh soạn. Nhiều món ăn truyền thống không khác so với những ngày Tết.
Chị Kiều Trang (con gái nghệ nhân ẩm thực Ánh Tuyết, 25 Mã Mây, Hà Nội) chia sẻ, bí quyết để có một mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng ngon và đẹp mắt trước tiên phải chú trọng ngay từ khâu chọn nguyên liệu, kế đến là khâu nấu nướng rồi cuối cùng là trình bày mâm cỗ.
Những món quan trọng nhất trong mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng là gà trống – được coi là vật cúng tế linh thiêng, bánh chưng tượng trưng cho sự vuông tròn của trời đất, xôi gấc có màu đỏ tượng trưng cho sự may mắn trong năm mới.
Ngoài ra, trên mâm cỗ còn có những món ăn truyền thống như khoanh giò, đĩa bóng xào, thịt đông, nem rán, canh măng, cá trắm đen kho riềng, dưa hành muối…
Tuy nhiên, các bà nội trợ có thể biến tấu sao cho mâm cỗ gia đình phong phú, phù hợp với khẩu vị riêng của gia đình, không nhất thiết phải rập khuôn theo mâm cỗ truyền thống.
Món canh bóng được nấu với tôm khô, hoa lơ, đậu Hà Lan, cà rốt, nấm hương, thịt thăn, có vị thanh và mát.
Theo chị Kiều Trang, muốn món canh bóng bì ngon trước tiên phải tẩy bóng bằng rượu gừng để hết mùi hôi, sau đó ướp với tôm khô cho quyện mùi.
Khâu chế biến món ăn đã cầu kỳ, đến công đoạn bày biện cũng hết sức tinh tế. Bày cỗ thì ở chính giữa mâm là các bát nước chấm.
Thức ăn bày trên đĩa và đặt trong các bát sao cho vừa vặn, không đầy ú ụ, hài hòa về màu sắc. Trong mỗi món ăn cần chú ý đến từng chi tiết gia giảm.
Đối với mâm cỗ trong một gia đình có nhiều thế hệ, bên cạnh các món truyền thống, các bà nội trợ có thể bổ sung thêm nhiều món ăn hiện đại, phù hợp với sở thích của giới trẻ như các món cuốn, nộm…
Món nem tai tưởng chừng đơn giản, nhưng khâu chế biến cũng hết sức cầu kỳ, từ công đoạn luộc tai, khử mùi hôi, ngâm nước lạnh để tai được giòn. Thính trộn nem phải lựa chọn loại gạo ngon.
Ngoài xôi gấc, xôi Hoàng Phố cũng là một lựa chọn cho mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng.
Nộm su su.
Theo thời gian, mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng truyền thống của người Hà Nội có thể có nhiều đổi khác do điều kiện, khẩu vị của từng gia đình nhưng vẫn có điểm chung là để bày tỏ lòng thành kính của con cháu dâng lên ông bà tổ tiên.